Είναι αλήθεια ότι η Ελληνική κοινή γνώμη μέχρι πρόσφατα αγνοούσε ότι υπάρχουν Ελληνικές μειονότητες και σήμερα ακόμη στη Βουλγαρία και το «κρατίδιο» των Σκοπίων. Ελάχιστοι ασχολήθηκαν μ' αυτό το κομμάτι του Ελληνισμού, μ' αυτούς τους ανθρώπους που για πολλές δεκαετίες μόνοι τους, αβοήθητοι από την μητέρα πατρίδα, αντιστάθηκαν στις πιέσεις και την αφομοιωτική πολιτική των κρατών που ζουν και κράτησαν τον Ελληνισμό με τα δόντια.
Είχα την τύχη και τιμή ν' ασχοληθώ με την ιστορία και τα προβλήματα ενός τμήματος του Ελληνισμού σ' αυτές τις περιοχές, με την Ελληνική μειονότητα των Σαρακατσάνων, εδώ και αρκετά χρόνια. Ταξίδεψα στις περιοχές τους, μίλησα τα τελευταία χρόνια με χιλιάδες απ' αυτούς. Όλοι τους είχαν και έχουν έναν καϋμό, τον πόθο να μπορέσουν να παραμείνουν "Ελληνες, να τους αντιμετωπίσει η μητέρα πατρίδα σαν δικά της παιδιά.
Για τα προβλήματα τους, για τους πόθους και καϋμούς τους, μιλησα πολλές φορές τα τελευταία χρόνια με εισηγήσεις μου σε ημερίδες και επιστημονικά συνέδρια, συμμετέχοντας σε τηλεοπτικές συζητήσεις αλλά και με άρθρα μου σε εφημερίδες των Αθηνών και Θεσ/νίκης.
Μετά από συστάσεις και παρακλήσεις μερικών απ' αυτούς αποφάσισα να συγκεντρώσω σ' αυτόν το μικρό τόμο μερικά κείμενα των ομιλιών και άρθρων μου που αλληλοσυμπληρώνονται, με στοχο να δοθεί στον αναγνώστη μια συνολική εικόνα αυτής της δυναμικης Ελληνικής μειονότητας. Για να καταλάβει η Ελληνικήκοι νή γνώμη ποιοί είναι αυτοί οι άνθρωποι, πώς βρέθηκαν εκεί που κατοικούν σήμερα, πως κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών γίνονται και σήμερα διακρίσεις εις βάρος τους από τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών, ποια τα προβλήματα και ποιες οι προοπτικές τους.
Η Ελληνική μειονότητα των Σαρακατσάνων στα γειτονικά βαλκανικά κράτη αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος του Ελληνισμού σ' αυτά τα κράτη, ήταν η πληθυσμιακή ομάδα που δεν αφομοιώθηκε παρά το ότι υπέφερε τα πάνδεινα, και απέδειξε περίτρανα ότι οι ρίζες του Ελληνισμού είναι πολύ δυνατές. Σήμερα αυτή η μειονότητα από μεν το κράτος των Σκοπίων εκδιώχθηκε στο μεγαλύτερο ποσοστό της την περίοδο 1963-68 και ήδη 4.000 Σαρακατσάνοι προερχόμενοι από την Γευγελή, Στρώμνιτσα, Στυπ κλπ. εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Δήμου Ελευθερίου-Ν. Κορδελιού Θεσ/νίκης, μερικά χωριά των Σερρών κλπ. Στην Βουλγαρία όμως παραμένει εκεί, στη μέση της Βουλγαρίας, στο βόρειο σύνορο της παλιάς Ανατ. Ρωμυλίας και μπορεί ν' αποτελέσει γέφυρα φιλίας με την Βουλγαρία, υπό τον όρο όμως ότι θα μπορεί ελεύθερα να ζει ως Ελληνική μειονότητα, και τα μέλη της ν' απολαμβάνουν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εγγυώνται οι διεθνείς συνθήκες.
Θα ήθελα απ' αυτή τη θέση να ευχαριστήσω τις φίλες και φίλους από τη Βουλγαρία και τα Σκόπια που με βοήθησαν στην συγκέντρωση του υλικού, τους αδελφούς Κυριακίδη που η έκδοση αυτού του βιβλίου οφείλεται στην εθνική τους ευαισθησία, την νηπιαγωγό από την Βουλγαρία κ. Κούτρα που μετέφρασε στην βουλγαρική γλώσσα κείμενο ομιλίας μου για τους Σαρακατσάνους για να είναι προσιτό και σ' αυτούς που δεν ξέρουν να διαβάζουν Ελληνικά αλλά μιλούν μόνο την Ελληνική γλώσσα, τον ζωγράφο από το Καζανλίκ Ν. Ζάρα για τα σχέδια που φιλοτέχνησε και κοσμούν το βιβλίο, αλλά και τον Χρήστο Τσολάκη και την Βασιλική Μπατσίκα για τις φωτογραφίες που μου παραχώρησαν και συμπεριλαμβάνονται σ' αυτή την έκδοση. Μα κυρίως θέλω να ευχαριστήσω τη γυναίκα μου Γιώτα και τις κόρες μου Ηρώ και Μαρία για την κατανόηση τους, γιατί έχοντας αφιερώσει χιλιάδες ώρες στο θέμα αυτό, στέρησα πολύ χρόνο από την οικογένεια μου.
Τελειώνοντας θέλω να τονίσω πως παρά το ότι στο όλο θέμα υπήρξαν απτά αποτελέσματα (π.χ. δημιουργία 15 συλλόγων σε ισάριθμες βουλγαρικές πόλεις) και κάποια δικαίωση της προσπάθειας, πάντα έχω την εντύπωση ότι μπορούσαν και μπορούν να γίνουνπολύ περισσότερα πράγματα, αν υπήρχε συντονισμένη δράση, αν η χώρα μας είχε ξεκαθαρίσει τί θέλει από τις Ελληνικές μειονότητες στα γειτονικά Βαλκανικά κράτη.
Θεσ/νίκη 28-9-92
Δημήτρης Γαρούφας
Ο Δημήτρης Γαρούφας γεννήθηκε το 1951 στην Αμφίπολη Σερρών. Σπούδασε νομικά στη Θεσ/νίκη και παρακολούθησε το μεταπτυχιακό τμήμα ποινικής επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ. Είναι δικηγόρος στη Θεσ/νίκη και αναπτύσσει δραστηριότητα σε πολ λούς τομείς. Είναι πρόεδρος της ΕΚΟ Δικηγόρων ΝΑ Θεσ/νίκης, μέλος του Δ.Σ. του Γεν. Περιφ. Νοσοκομείου Θεσ/νίκης «Γ. Παπανικολάου», επιστ. σύμβουλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας συλλόγων Σαρακατσάνων και Γεν. Γραμματέας του μοναδικού Μουσείου των Σαρακατσάνων (εδρεύει στις Σέρρες). Έχουν κυκλοφορήσει δυο βιβλία του για θέματα εθνολογικά και λαϊκού πολιτισμού («ΟΛαϊκόςμας πολιτισμός» το 1980 και «η Σαρακατσάνικη παράδοση-κληρονομιά μιας πανάρχαιας φυλής» το 1982). Τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευθεί δεκάδες άρθρων του για τα εθνικά μας θέματα αλλά και για γενικότερα πολιτικά και κοινωνικά θέματα στις ημερίδες ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ και ΜΑΚΕ ΔΟΝΙΑ Έλαβε μέρος σε πολλές ημερίδες και επιστημονικά συνέδρια με εισηγήσεις ή ανακοινώσεις του για εθνικά θέματα και για γενικότερα θέματα του βορειοελλαδικού χώρου, ενώ για τα ίδια θέματα συμμετείχε σε πάμπολλες τηλεοπτικές συζητήσεις.
