Ο κ. Καψάλης επιχειρεί μια σφαιρική προσέγγιση του θέματος, αρχίζοντας από την καταγραφή των τραγουδιών στο σαρακατσάνικο γλωσσικό ιδίωμα.
Στη συνέχεια, ο συγγραφέας οδηγείται σε έναν διάλογο με το κάθε τραγούδι χωριστά, συνδυάζοντας το βίωμα, την έμπνευση της στιγμής, την αλήθεια της ζωής. Πρόκειται για αλήθειες που εκφράζουν με παράπονο και πόνο τα τραγούδια μας και που τα καθιστούν αθάνατα στο διάβα της ιστορίας.
Η τρίτη προσέγγιση αφορά τη μουσική έκφραση των τραγουδιών, καθώς αυτά αποδίδονται από γνήσιες σαρακατσάνικες φωνές με τη συνοδεία φλογέρας, συμπληρώνοντας ο ένας ταιριαστά τον άλλο. Και σε αυτή την περίπτωση, κυρίαρχο μέλημα του συγγραφέα είναι η όσο το δυνατόν πιστότερη απόδοση της παράδοσης. Έτσι στο CD που συνοδεύει το βιβλίο και περιλαμβάνει δεκαεπτά παραδοσιακά σαρακατσάνικα τραγούδια, τραγουδούν με αγάπη και γενναιοδωρία Σαρακατσάνες και Σαρακατσάνοι της Ηπείρου, για να συμβάλουν και αυτοί με το δικό τους τρόπο στην ανάδειξη και τη διατήρηση της παράδοσής μας. Το ίδιο γενναιόδωρα προσφέρθηκε και ο Σαρακατσάνος Χρήστος Γαλανής, για να εκφράσει με τη φλογέρα του τους καημούς και τα ντέρτια των Σαρακατσαναίων...
Τα λυπόμουνα τα βουνά, για την ερημιά τους, για τη μοναξιά τους, για τα χιόνια που πονούσαν το κορμί τους, για τα αγρίμια που έσκιζαν τις σάρκες τους.
Λυπόμουνα και τους κάμπους, τους απέραντους κάμπους, που παίδευαν τους ανθρώπους, που βασάνιζαν τις νιες και τις όμορφες, τις μικροπαντρεμένες και τις ανύπαντρες.
Τα λυπόμουνα, μέχρι που κατάλαβα πως έκανα λάθος για τη μοίρα που πίστευα πως τα συντρόφευε, γατί ο θάνατος και ο χάρος δεν μπορούν να τα βάλουν με τα βουνά και τους κάμπους, δεν μπορούν να τα νικήσουν, να τους στερήσουν τη ζωή, την ελπίδα, τη χαρά, τη συντροφιά.
Καλότυχα τα βουνά, καλογραμμένοι οι κάμποι για έναν ακόμα λόγο, αφού αντί για το χάρο και το θάνατο καρτερούν τις στάνες και τα κοπάδια των Σαρακατσαναίων, καθώς ο ένας πεθύμησε τόσο πολύ τον άλλο.
Καλότυχα τα βουνά, καλογραμμένοι οι κάμποι, καλότυχοι και οι Σαρακατσαναίοι, που μπορούν και απολαμβάνουν τις χάρες τους και είναι σαν να μη γνωρίζουν και αυτοί χάρο και θάνατο.
Video : Σταύρος Σιούτης
Ο Γεώργιος Δ. Καψάλης κατάγεται από την Ήπειρο. Σπούδασε Φιλολογία στο ΑΠΘ και στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Μπόχουμ Γερμανίας, όπου το 1982 απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα. Σήμερα υπηρετεί ως Καθηγητής Φιλολογίας στο ΠΤΔΕ και είναι Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
