Η
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΗ ΠΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
Η ποδιά αποτελεί κεντρικό και
κομβικό σημείο της γυναικείας Σαρακατσάνικης ενδυμασίας, όπου αποτυπώνεται, με
συμβολικό τρόπο, η ταυτότητα της Σαρακατσάνας, οι φόβοι, οι ανησυχίες και η
κοινωνική της θέση. Από μαγική άποψη κυριαρχούν, στη διακόσμησή της, τα
αποτρεπτικά και γονιμικά σύμβολα, κι αυτό επειδή η ποδιά καλύπτει με τη θέση
της τον χώρο των γυναικείων γεννητικών οργάνων, ένα κρίσιμο για τη γονιμότητα
και την ευτεκνία σημείο του ανθρωπίνου σώματος. Εκεί, στην κρίσιμη αυτή και
ευαίσθητη από κακοποιές δυνάμεις και βάσκανες επιβουλές περιοχή, χρειάζεται η
μαγική προστασία που επιτυγχάνεται, όπως συνήθως στον παραδοσιακό πολιτισμό, με
χρήση ειδικών καθαγιασμένων συμβόλων, με πανάρχαιη προέλευση και ρίζες στην κοσμοθεωρία
των πρώτων ανθρώπων.
Η ποδιά, πέρα από την
διακοσμητική και την τυπολογική σημασία της, αντιπροσωπεύει ολόκληρη την
κοσμοθεωρία και την βιοθεωρία της γυναίκας που την κατασκεύαζε και την φορούσε.
Είναι ενδεικτική τόσο για την ιδεολογία και την κοινωνική θέση, όσο και για την
καθημερινή πρακτική της Σαρακατσάνας, και η μελέτη της μας αποκαλύπτει έναν
ολόκληρο κόσμο, έναν τρόπο πρόσληψης και οργάνωσης του σύμπαντος και του
κοινωνικού περίγυρου.
Ο διάκοσμος της σαρακατσάνικης
ποδιάς της Θράκης περιλαμβάνει μια σειρά από αρχέγονα σύμβολα, ευδιάκριτα και
ευανάγνωστα για τους φορείς του ίδιου πολιτισμικού συστήματος, που σχετίζονται
με τη ζωή, τις συλλογικές μεταφυσικές αξίες και τη γονιμότητα. Τα σύμβολα των
ποδιών αντιστοιχούν με τους μεγάλους σταθμούς της ανθρώπινης ζωής που φοράει
την κάθε ποδιά.Η γέννηση, ο γάμος, η ηλικία, ο θάνατος, της γυναίκας και η
προσωπική και ψυχολογική κατάσταση κεντιούνται πάνω στην ποδιά. Σ' αυτήν η
Σαρακατσάνα αποτυπώνει, με τον δικό της συμβολικό τρόπο, τον κόσμο και τη ζωή.
